Algemene Beschouwingen begroting 2009 - "wat is écht belangrijk....?"
zaterdag 15 november 2008 Ook dit jaar kunnen wij een begroting inzien die er goed uitziet en waarin het voordeel van de septembercirculaire nog niet eens is meegenomen. De ChristenUnie wil ook bij deze algemene beschouwingen aangeven dat wij niet 'bij brood alleen' leven.
De financiële instellingen lijken als dominostenen te vallen of dreigen te vallen. Hoewel onze gemeente geen gelden heeft uitstaan die als kaf voor de wind zijn verdwenen, is het goed om te rekenen met mogelijke nadelige effecten voor de Groninger burger. Als de gedeputeerde opmerkt dat hij het geld uit IJsland desnoods zwemmend achterhalen wil, geeft hij direct het onmogelijke aan. Hierbij stelt de ChristenUnie de vraag zoals we in de Kanaalstreek ook gedaan hebben: wat is écht belangrijk? Veel is en wordt geleefd bij het geld. In de bijbel is het geld in de naam Mammon verpersoonlijkt. Wij kunnen niet God dienen en de Mammon. Daarom is het nodig voor ieder persoonlijk zich af te vragen: waar leef ik écht voor?
Hieronder onze reactie op een aantal punten uit de begroting 2009. Wij volgen hierbij de indeling van de begroting.
INDEX
| Visie en prioriteiten | Bedrijvigheid | Bestuur en Organisatie |
| Jeugd en educatie |
Arbeidsmarkt | Heffingen |
| Cultuur | Bereikbaarheid | WMO |
| Sport en Recreatie | Ruimte | Slot |
| Welzijn en zorg | Wonen | |
| Veiligheid | Milieu |
De visie is nog steeds dat Stadskanaal in 2015 een ondernemende en vernieuwende gemeente is met daarin diverse (proef)projecten op het gebied van wonen en werken, zorg, dienstverlening aan de burger, kwaliteitszorg, onderwijs, milieu en ruimtelijke ordening. De ChristenUnie ondersteunt dit en vult daarbij aan dat onze gemeente een goede weg- en spoorverbinding niet kan missen. Volgens onze fractie kan mede hierdoor de daling van het inwoneraantal worden gestuit.
Er is een start gemaakt met de herijking van de toekomstvisie. De ChristenUnie vraagt zich echter af of de input van de startsessie voldoende kwaliteit bevat om in een nieuwe visie te verwerken. Wij missen namelijk de burgerparticipatie zoals die wel geweest is bij de start van het traject. Niet dat het nu net als toen moet, maar alleen mét een goede burgerparticipatie verwachten wij een sterke herijking.
Evaluatie bestuursakkoord
De evaluatie bestuursakkoord neemt de ChristenUnie ter kennisgeving aan. Op onderdelen uit deze evaluatie zullen wij verderop in onze beschouwingen terugkomen.
Bestuurskrachtonderzoek
Bij de begroting voor 2008 hebben wij gezegd dat een bestuurskrachtonderzoek niet had gehoeven. Inmiddels hebben wij het rapport van het onderzoek in ons bezit. Het leek een behoorlijk dik rapport, maar bij het openslaan bleek hij toch al gehalveerd. Na het lezen van het rapport zijn wij bevestigd in wat wij vorig jaar hebben uitgesproken over de wenselijkheid van dit onderzoek. Maar misschien kan het toch nog als een tovermiddel gaan werken om een gemeentelijke herindeling in de provincie aan te jagen. Ook VVG-voorzitter Cor Dost ziet, volgens een artikel in het Dagblad van het Noorden van 6 september 2008, het rapport als een aanzet tot discussie over de gemeentelijke herindeling.
Nieuws is er nauwelijks in het rapport te ontdekken. De hoofdstukken 2 tot en met 7 zijn slechts aangereikte gegevens uit dit huis. Van verschillende fracties in de provincie vernamen wij dat hun gemeente het rapport naar BMC heeft teruggezonden, om vervolgens een gewijzigde editie te ontvangen.
De ChristenUnie is van mening dat het rapport in de overige hoofdstukken aangeeft dat onze gemeente voldoende bestuurskracht heeft om haar autonome taken te vervullen met samenwerking op aanvullende terreinen. Dit betekent voor de ChristenUnie dat de ingeslagen weg van organisatorische samenwerking met Vlagtwedde kan voortduren evenals de samenwerking met Borger-Odoorn rond gebiedsontwikkeling.
De ChristenUnie deelt echter niet de bijna euforische loftuitingen in hoofdstuk 9.2 dat de gemeentelijke organisatie goed op orde is. Dit strookt niet met de medewerkertevredenheid (hoofdstuk 8.3). Daar scoren wij nog geen zes. Zo'n score werkt ook door naar buiten. Wel zijn we het eens met de aangehaalde opmerking van de Raad voor het Openbaar Bestuur die wijst op de 'decentralisatieparadox'. De wens tot decentralisatie van publieke taken naar het lokaal niveau leidt er uiteindelijk toe, dat steeds hogere eisen worden gesteld aan het bestuurlijk vermogen van gemeenten om taken ook adequaat te kunnen vervullen.
Organisatieontwikkeling
In 2007 heeft BMC de resultaten van de reorganisatie gepresenteerd. De vraag die in het onderzoek centraal stond, was: 'Zijn de doelstellingen van de reorganisatie gehaald en zijn de bestuursfilosofie en het organisatiemodel ook met het oog op de langere termijn doelmatig en doeltreffend?'. Wij denken dat deze vraag nog steeds actueel is. Het college geeft aan dat in het laatste kwartaal van 2008 de gehele operatie moet zijn afgerond. Wij wachten nog wel even af, maar het laatste kwartaal is al half voorbij.
PROGRAMMA'S
Met betrekking tot het Centrum Onderwijs en Sport Onstwedde staat er in de begroting dat er geen kosten zijn voor eerste inrichting van scholen. Dat wordt als een voordeel gezien. Ligt het niet in de verwachting dat er op enig moment wel noodlokalen nodig zijn? Die zullen dan toch kosten met zich meebrengen.
Het belang van de betrokkenheid van scholen voor een multifunctionele accommodatie Maarswold / Maarsstee willen wij benadrukken. We zijn benieuwd naar het uiteindelijke plan met de bijbehorende kosten en financiering.
De ChristenUnie vestigt de aandacht op de uitspraak van de Raad van State over de luchtkwaliteit in de klaslokalen van een school in Leiden; de gemeente Leiden moet mogelijk een zuiveringsinstallatie betalen om de luchtkwaliteit te verbeteren. In de provincie Drenthe wordt de kwaliteit van het binnenklimaat onderzocht en worden vervolgens deze meetgegevens gebruikt bij renovatie van scholen. Hoe zit het met de luchtkwaliteit van onze scholen? Wij stellen voor om dit te onderzoeken en vooral bij nieuwbouw het binnenklimaat mee te nemen.
De ChristenUnie is blij met de aandacht voor de laaggeletterden binnen onze gemeente. Door volwasseneducatie, waarbij oudere inwoners les krijgen in rekenen, lezen en schrijven, geven we de laaggeletterden meer kansen. Zij zullen met meer zelfvertrouwen kunnen participeren in onze samenleving. Daardoor worden de mogelijkheden van deze mensen beter benut, doordat ze beter in staat zijn zich zelf verder te ontwikkelen. We zijn benieuwd of er al resultaten van de aanpak van laaggeletterdheid binnen onze gemeente bekend zijn, en wat die resultaten dan zijn.
Onze fractie is ook blij met het taaloffensief dat wordt ingezet in de voorschoolse periode met het project 'Spraakmakend'. Er komt nu meer aandacht voor taalverwerving. Ouders worden geholpen via huisbezoeken, opvoedingsondersteuning en voorlichting. Wij hopen dat het beoogde doel gehaald wordt en dat de taalachterstand zo in een vroeg stadium adequaat aangepakt wordt.
Wel willen we benadrukken dat de taalstimulering op de basisscholen niet mag verslappen. Al eerder heeft onze fractie aangegeven, dat de verworvenheden in de vorm van taalcoördinatoren, die samenwerken in netwerken om kansrijke taal op de basisscholen te stimuleren, behouden moeten blijven. Het kan toch niet de bedoeling zijn het taaloffensief, dat in de voorschoolse periode wordt ingezet, op de basisschool doodbloedt, en er binnen het basisonderwijs met de behaalde resultaten niets wordt gedaan? Het is toch duidelijk, dat goede zorg en educatie voor jonge kinderen in de basisschoolleeftijd zich op lange termijn vertaalt in hogere opbrengsten voor onze Stadskanaalster samenleving? Daarom zijn we benieuwd naar de resultaten van het overleg bij de Lokale Educatieve Agenda over de taalnetwerken van taalcoördinatoren en kansrijke taal.
Wij zijn ingenomen met het feit dat het Streekhistorisch Centrum meer armslag heeft. Bovendien willen wij nogmaals benadrukken dat naar onze visie het watertoren-gebeuren meer uitgebuit kan worden. Bij de bespreking van de voorjaarsnota hebben wij het college voorgelegd of zij misschien voorwaarden kan scheppen om tot een stichting 'vrienden van de watertoren' te komen. Bundeling van krachten van de toeristische attracties kunnen ertoe bijdragen dat mensen langer Stadskanaal aandoen. Wij noemden dat 'stadskanaliseren'.
Programma 3
SPORT EN RECREATIE
Om de taalverruwing aan te pakken wordt er aan een project gewerkt door de PvdA en ChristenUnie. Op dit moment proberen we met hulp van Wijkaanpak Stadskanaal mensen aan het denken te zetten over normen en waarden, over hoe je met elkaar omgaat. In sommige wijken wordt hier al aandacht aan besteed. We verkeren nog in de brainstormfase om dit verder uit te werken.
Voor het Pagecentrum geldt nog altijd de erfpachtovereenkomst. De ChristenUnie vraagt zich af of wij hieraan moeten blijven vasthouden of dat een betere regeling tot de mogelijkheden behoort. Al jaren is er gesteggel over de hoogte van de zwemtarieven, die de raad moet vaststellen; vorig jaar leidde dit zelfs tot een arbitrage. Zo'n werkwijze lijkt ons niet constructief en is ook niet wenselijk. Het moet toch mogelijk zijn om tot nieuwe en betere afspraken met het Pagecentrum te komen. Wij verzoeken het college om dit te onderzoeken.
Verleden jaar gaven wij in onze algemene beschouwingen aan dat wij bezorgd zijn over de vele verslavingsvormen. De ChristenUnie ziet graag dat de gemeente een convenant sluit met de scholen, zoals bijvoorbeeld in Hardenberg is gebeurd, om te komen tot een preventieproject op de basisscholen. Zo'n project kan in samenwerking met Stichting Voorkom worden ingevuld. In de groepen 7 en 8 worden preventielessen gegeven over drugs en drank. Ervaringdeskundigen laten de leerlingen heel concreet zien wat de grote risico's zijn van gebruik van drank en drugs. Zo'n project past goed in het bestaand beleid 'Uitvoering openbare preventie gezondheidszorg en jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar'[1]. Overigens moet de nota Lokaal gezondheidsbeleid 2008-2011 nodig worden vastgesteld.
Over het Centrum voor Jeugd, Gezin en Veiligheid (CJGV) zegt het college dat de kosten van de pilot worden gedekt uit de Brede Doel Uitkering CJG en uit de geraamde middelen voor een centraal meldpunt Overlast. Dit vinden we echter nergens in de begroting uitgewerkt.
Wij lezen in de begroting dat er voor de pilot CJGV een integraal model is ontwikkeld waarin een aantal beleidsvoornemens zijn gekoppeld. Het gaat om de realisatie van een centrum voor Jeugd en Gezin, de realisatie van een meldpunt veiligheid en zorg en de herstructurering van de zorgnetwerken. Wij zijn zeer benieuwd naar dat ontwikkelde model en naar de uitwerking daarvan. Wij zien de toegezegde[2] voorlichtingsavond dan ook met veel belangstelling tegemoet. Wij nemen aan dat de koppeling van de genoemde beleidsvoornemens leiden tot een goed en werkbaar model. Daarbij gaan wij er ook vanuit dat de beide deelnemende gemeenten grote inzet plegen om de pilot CJGV goed van start te laten gaan.
De ChristenUnie verwacht dat de Wmo-beleidsnota zo spoedig mogelijk wordt behandeld.
Uit overleg met Welstad is onze fractie gebleken dat de druk op mantelzorgers is vergroot door strengere WMO-indicaties. Wij vragen het college hier nauw op te letten. Voor die mantelzorgers vragen wij sowieso extra aandacht. Aan het zogenoemde mantelzorgcompliment wordt in Stadskanaal op een creatieve manier vorm gegeven. Daarvoor hulde. Toch wil de ChristenUnie benadrukken, dat die mantelzorgondersteuning een blijvend iets moet zijn, ondanks de eenmaligheid van deze Haagse actie. Wij pleiten er daarom voor om de mantelzorgondersteuning een vaste plaats te geven binnen de begroting.
De preventiecheck voor het Keurmerk Veilig Ondernemen wordt door de gemeente aangeboden aan de winkeliers. De vergoeding volgt als de ondernemer zelf de geïndiceerde maatregelen treft en bekostigt. Wat ons betreft bieden wij deze check aan zonder voorwaarden. Dat scheelt heel wat rompslomp. Het college heeft onderzocht dat deze preventiecheck geen overlap heeft met de voornemens van staatssecretaris Van Heemskerk over veilig ondernemen. Voor welke veiligheidsmaatregelen kunnen winkeliers dan een beroep doen op 'Van Heemskerk'? Als er geen overlap is tussen beide regelingen, is er dan wel een goede afstemming?
De ChristenUnie denkt dat op sommige plaatsen cameratoezicht een probaat middel kan zijn om schade en overlast door nachtelijk gespuis te verminderen. Ook de schade rond de jaarwisseling mag niet langer als een ingecalculeerde schade worden afgedaan. Alles moet er opgericht zijn om schade te verhalen.
Het wijkbeheer zou beter de openbare verlichting moeten schouwen op overwoekering door bosschages. Meer politie surveillance 's avonds en in het weekend zou de veiligheid en het veiligheidsgevoel kunnen verhogen.
We nemen aan dat ook onze burgemeester ingaat op de uitnodiging van burgemeester Leers van Maastricht voor het topoverleg in verband met de drugsproblematiek.
Het werkloosheidcijfer in onze gemeente daalt iets harder dan het provinciale gemiddelde. Hopelijk kunnen wij deze trend vasthouden. Wat zullen de gevolgen zijn van de huidige economische situatie? Wij zijn wel benieuwd hoe het verschil van 2000 mensen op onze beroepsbevolking bij het CWI is ontstaan.
Bestaand beleid is onder andere dat werkgelegenheid in de zorg uitgebreid wordt. Dat is niet SMART[3] geformuleerd. Welke resultaten zijn er behaald? Welke concrete doelstelling wordt er gesteld? Wij willen resultaten zien en concrete doelstellingen. Het valt op dat het programma bedrijvigheid wel erg kort is. Er zou veel meer over te zeggen moeten zijn.
Over het hippisch centrum zijn wij geïnformeerd. Over het miniatuurpark zouden wij graag geïnformeerd willen worden voordat de plannen in het voorjaar 2009 worden gepresenteerd. Onze voorkeur gaat uit naar een brede opzet van het plan.
De ambities om het aantal bijstandsgerechtigden te doen verminderen van de huidige 701 naar 650 in 2010 vinden wij goed. Ook stemmen wij in met het gepresenteerde plan 'Iedereen doet mee' om in samenwerking met de werkgevers de werk-leertrajecten op te zetten. Daar voegen wij aan toe dat er goed op gelet moet worden wie waar geplaatst wordt. Om bijstandsgerechtigden op de goede plek terecht te laten komen, is goede kennis van behoeften van de werkgevers nodig.
Wij zijn blij met de uitkomst van het onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen over de spoorverbinding van Groningen naar Emmen. Uit dit onderzoek blijkt dat er meer winst te behalen is uit het realiseren van een verbinding die doorloopt tot aan Emmen dan uit een traject dat loopt tot Musselkanaal. Dit doet niets af aan de steigerende reactie van de provincie Drenthe. Gelukkig is wel de gemeente Emmen positief gestemd. Wij vinden dat het college dit onderwerp hoog op de agenda moet houden. Ook moet er snel duidelijkheid komen over het gewenste traject om niet eindeloos te steggelen.
De reconstructie kruispunt N366/Van Boekerenweg is een goede zaak. Wel willen wij opmerken dat de Onstwedderweg via een verbeterde parallelweg naar de nieuwe kruising moet worden geleid.
Nogmaals willen wij aangeven dat bij de vernauwing van de Gedempte Vleddermond een voorrangsbord plus verlichting moeten worden geplaatst. Dit voorkomt schade aan de borden en de veiligheid wordt vergroot.
Goed overleg met de Handelsvereniging/Centrumwinkeliers is nodig om te komen tot een goed plan voor de Hoofdstaat en Oude Markt. Wij merken hierbij op dat voorkomen moet worden dat er door de Parkwijk een sluiproute ontstaat. Wij zijn van mening dat er bij de nieuwe invulling van de Hoofdstraat en Oude Markt geen onnodig of schadegevoelig straatmeubilair moet worden geplaatst.
De ChristenUnie waarschuwt voor een te klein aantal sociale- huurwoningen in onze gemeente.
Speelplaatsen met bovenwijkse functie zijn goed mits er voor de kleinste kinderen wel mogelijkheden blijven binnen de wijk. Ook speelvoorzieningen voor gehandicapte kinderen mogen niet ontbreken. In een onderzoek van de Ommelander rekenkamer scoren wij laag vanwege een tekort aan speelvoorzieningen in de directe woonomgeving en vanwege het soort speelvoorzieningen. Deze zijn niet in overeenstemming met de leeftijd en/of wensen van kinderen die in de buurt wonen. De ChristenUnie vindt dat dit moet verbeteren.
Binnenkort zal de eerste vergadering plaatsvinden van de commissie 'duurzame energie'. De ChristenUnie wil vooral inzetten op duurzaamheid, nog meer dan op besparingen. We zullen hoe dan ook alternatieve c.q. duurzame energie moeten stimuleren door faciliterend te werk te gaan. Ook zal de commissie moet kijken naar de mogelijkheden voor aardwarmte, zeker nu de Rabobank ook geld beschikbaar stelt voor onderzoek. We zullen samen de omslag moeten maken van fossiel naar duurzaam, en zullen dat ook moeten uitdragen!
Om zwerfvuil tegen te gaan kunnen er hier en daar best wat 'blikvangers' bij, vooral op de schoolroutes in de buitengebieden.
Programma 12
BESTUUR EN ORGANISATIE
Het is de ChristenUnie te vroeg om nu al in te stemmen met het streven van het college om met Vlagtwedde te komen tot één gemeenschappelijke organisatie. Bij de bespreking van het Bestuurskrachtonderzoek hopen wij hierop nader in te gaan. Ook de facelift van het gemeentehuis zou hierbij betrokken kunnen worden.
Onze gemeente bestaat Deo Volente in januari 2009 veertig jaar. Ter gelegenheid van dit feit ziet de ChristenUnie graag, onafhankelijk van het weer, in de maanden januari en februari een ijsbaan op het plein voor het gemeentehuis geplaatst.
Wij stellen voor om het fenomeen 'gast van de raad' nieuw leven in te blazen. Eén keer in de maand worden door de griffie op voordracht van één van de raadsfracties (bij toerbeurt) 2 of 3 personen uitgenodigd om met een collegelid en met een raadslid van de betreffende fractie voorafgaand aan de raadsvergadering een maaltijd te nuttigen. Zij maken vervolgens (een deel van) de raadsvergadering mee.
Algemene dekkingsmiddelen
Wij vragen ons af of de algemene uitkeringen door de recente economische ontwikkelingen nog voldoende betrouwbaar zijn (tot 2011 zelfde bedrag geraamd). Het is veelal fictief geld wat heen en weer stuitert maar desondanks denken wij dat voorzichtigheid is geboden. De provinciale verliezen kunnen nog wel een vette muis met een behoorlijke staart blijken.
naar index
PARAGRAFEN
Het is goed dat de OZB niet wordt verhoogd. De egalisatiereserve biedt weer uitkomst om zodoende de afvalstoffenheffing niet te verhogen.
Paragraaf 3
Onderhoud kapitaalgoederen
Wij vinden het zorgelijk dat het onderhoudsniveau aan wegen en bruggen jaarlijks achterop raakt. De ChristenUnie is van mening dat dit niet kan doorgaan en dus dat het budget verhoogd moet worden. Het is duidelijk merkbaar dat wegen (en bermen) de laatste jaren minder onderhoud krijgen. Dit is onwenselijk. Bovendien wordt doorgeschoven onderhoud dubbel onderhoud en kan het leiden tot het kwadraat in onderhoud. Mogelijk kunnen we het voordeel van de septembercirculaire hier al voor bestemmen. Ook merken wij op dat gevoelig straatmeubilair, zoals op de Pleinlijn, onnodige kosten met zich meebrengt en daarom niet geplaatst moet worden.
Paragraaf 9
Wet maatschappelijke ondersteuning
De raadsbrede ondersteuning van de motie Dinkelland door Stadskanaal heeft blijkbaar indruk gemaakt in Den Haag. De bezuinigingen op de AWBZ zijn inmiddels immers uitgesteld. Mensen met een lichte beperking die volgend jaar hun recht op begeleiding zouden verliezen, krijgen langer de tijd om aan hun nieuwe situatie te wennen en alternatieve hulp te zoeken. Wel is het de bedoeling dat de extra tijd door de gemeenten wordt gebruikt om zich goed voor te bereiden op de ondersteunende begeleiding. De ChristenUnie dringt erop aan dat dan ook te doen. Wij willen in elk geval halverwege het jaar 2009 geïnformeerd worden over de stand van zaken.
De ChristenUnie verwacht binnenkort, dus nog in 2008, het Wmo-beleidsplan op de agenda.
We hopen en verwachten dat de Wmo-adviesraad nu eindelijk eens voltallig en met een voorzitter kan gaan functioneren. Hoe is de stand van zaken?
Beschikbaar te stellen kredieten
De CU gaat akkoord met de voorgestelde kredieten, zoals verwoord op bladzijde 133 van de begroting.
Slotwoord
De begroting 2009 laat een goed beeld zien. Voorzichtigheid blijft echter geboden. De toekomst blijft ongewis en we weten niet hoe de economie zich ontwikkelt. Maar wij willen afsluiten met dezelfde vraag als in het begin: wat is écht belangrijk. De ChristenUnie wil ook in financieel turbulente tijden de God van de bijbel dienen. Daarom willen wij bij alle te nemen besluiten steeds in gedachten houden wat écht belangrijk is. Wij hopen met de overige fracties te komen tot goede resultaten voor onze gemeente.
Wij wensen allen, waaronder onszelf, Gods onmisbare zegen toe.
[1] Begroting 2009, blz. 27
[2] namelijk bij de behandeling van de najaarsnota 2008
[3] Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden
